Tìm hiểu về viêm mũi dị ứng: Nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị

Viêm mũi dị ứng là một tình trạng phổ biến, đặc biệt trong thời gian giao mùa khi thời tiết thay đổi. Dù không nghiêm trọng, viêm mũi dị ứng có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và sinh hoạt thường ngày của người bệnh. Hãy cùng tìm hiểu về căn bệnh này từ định nghĩa, phân loại, triệu chứng, nguyên nhân, đến biến chứng nguy hiểm, phương pháp điều trị và phòng ngừa.

Viêm mũi dị ứng là gì?

Viêm mũi dị ứng là một phản ứng quá mức của hệ thống miễn dịch khi mũi tiếp xúc với các tác nhân dị ứng từ môi trường như phấn hoa, lông động vật, khói bụi, và nấm mốc. Đây là tình trạng viêm mũi không phải do virus hay vi khuẩn mà do các yếu tố từ môi trường gây kích thích và viêm niêm mạc mũi. Theo Học viện Dị ứng, Hen suyễn & Miễn dịch học Hoa Kỳ (AAAAI), có khoảng 10-30% dân số thế giới mắc chứng viêm mũi dị ứng.

Phân loại viêm mũi dị ứng

Viêm mũi dị ứng thường được chia thành hai dạng chính:

1. Viêm mũi dị ứng theo mùa (thể có chu kỳ): Thường xảy ra vào những thời điểm nhất định trong năm, đặc biệt là khi phấn hoa, nấm mốc, và các tác nhân gây dị ứng phát triển mạnh.

2. Viêm mũi dị ứng quanh năm (thể không có chu kỳ): Xuất hiện bất cứ khi nào người bệnh tiếp xúc với các yếu tố gây dị ứng, không phụ thuộc vào mùa trong năm.

Triệu chứng của viêm mũi dị ứng

Triệu chứng của viêm mũi dị ứng có thể diễn ra trong thời gian ngắn hoặc kéo dài từ vài ngày đến cả tuần. Dù không đặc biệt nghiêm trọng, các triệu chứng này có thể gây khó chịu, mệt mỏi, suy giảm miễn dịch và ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày, đặc biệt là ở trẻ nhỏ. Các triệu chứng viêm mũi dị ứng được chia thành hai nhóm:

Triệu chứng bệnh theo chu kỳ:

– Ngứa mũi, hắt hơi liên tục

– Đỏ mắt, ngứa mắt, chảy nước mắt

– Chảy nước mũi nhiều, dịch nhầy trong

– Rát bỏng ở kết mạc, vòm họng

– Mệt mỏi, nặng đầu

– Các triệu chứng này có thể kéo dài từ vài ngày đến một tuần, tái phát đúng vào giai đoạn đó hàng năm, có thể kéo dài trong nhiều năm gây thoái hóa, phù nề niêm mạc mũi, nghẹt mũi, phì đại cuốn mũi.

 Triệu chứng bệnh không theo chu kỳ:

– Sổ mũi, hắt hơi khi vừa thức dậy

– Dịch mũi trong suốt, sau đó đặc lại

– Hắt hơi liên tục trong nhiều giờ

– Dịch ứ đọng trong vòm họng, phải khạc nhổ thường xuyên

– Nghẹt mũi, thở bằng miệng, dễ bị viêm họng, viêm thanh quản

Nguyên nhân của viêm mũi dị ứng

Nguyên nhân chính gây viêm mũi dị ứng là do cơ thể giải phóng histamin khi tiếp xúc với các tác nhân dị ứng. Histamin là một chất hóa học tự nhiên giúp bảo vệ cơ thể khỏi các yếu tố xâm nhập, nhưng lại gây ra phản ứng quá mức, dẫn đến viêm mũi dị ứng. Các nguyên nhân cụ thể bao gồm:

Các chất gây dị ứng trong nhà:

– Bụi, lông chó mèo, lông vải từ quần áo, chăn mền

– Nước hoa, mỹ phẩm, sữa tắm, xà phòng, nước xả vải

– Mùi thức ăn, nấm mốc

 Các chất gây dị ứng trong không khí:

– Phấn hoa, lông sâu, bướm, bụi lúa trong mùa gặt

– Khói, bụi, mùi rác thải, gió, không khí lạnh, mưa

Các chất gây dị ứng nghề nghiệp:

– Bụi phấn ở trường học, hóa chất trong các nhà máy

– Sợi vải trong các xưởng may, lông động vật trong các lò giết mổ

– Khói hương nhang trong các đền chùa, bụi xi măng trong các nhà máy vật liệu

– Bụi gỗ trong các xưởng mộc

Biến chứng nguy hiểm của viêm mũi dị ứng

Viêm mũi dị ứng nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh:

– Thoái hóa niêm mạc mũi: Gây phù nề, nghẹt mũi, phì đại cuốn mũi

– Viêm họng, viêm phế quản: Do dịch mũi chảy xuống họng

– Viêm xoang: Do nghẹt mũi kéo dài gây tắc nghẽn các xoang

– Viêm tai giữa: Do dịch mũi chảy vào tai giữa, đặc biệt nguy hiểm đối với trẻ nhỏ

Phương pháp điều trị viêm mũi dị ứng

Để điều trị viêm mũi dị ứng, người bệnh có thể áp dụng nhiều phương pháp, từ sử dụng thuốc đến các biện pháp khắc phục tại nhà:

Thuốc điều trị:

– Thuốc kháng histamin: Giúp giảm các triệu chứng ngứa, hắt hơi, chảy nước mũi (theo chỉ định của bác sĩ).

– Thuốc nhỏ mắt và thuốc xịt mũi: Giảm ngứa và các triệu chứng liên quan đến dị ứng (theo chỉ định của bác sĩ).

Các biện pháp khắc phục tại nhà:

– Tránh xa các tác nhân gây dị ứng như phấn hoa, bụi bẩn, nấm mốc.

– Dùng máy hút ẩm hoặc bộ lọc không khí để kiểm soát dị ứng khi ở trong nhà.

– Giặt tấm trải giường và chăn mền bằng nước nóng trên 55 độ C để loại bỏ mạt nhà.

– Đeo khẩu trang khi làm việc nếu bị dị ứng với các tác nhân ở nơi làm việc.

Phòng ngừa viêm mũi dị ứng

Để phòng ngừa viêm mũi dị ứng, bác sĩ khuyên người dân nên thực hiện các biện pháp sau:

Tăng cường miễn dịch:

Khi miễn dịch yếu, cơ thể rất dễ bị dị ứng. Do đó, tăng cường hệ miễn dịch là một trong những cách tốt nhất để bảo vệ cơ thể khỏi viêm mũi dị ứng.

Tránh xa các tác nhân gây dị ứng:

Khi biết bản thân bị dị ứng với chất gì, hãy cố gắng tránh tiếp xúc với chất đó. Đeo khẩu trang trong vùng có nguy cơ xuất hiện các chất gây dị ứng là biện pháp phòng vệ tốt cho người bệnh.

Bảo vệ tai mũi họng:

Tai mũi họng là một hệ thống thông với nhau, nên bảo vệ vùng tai và họng tốt sẽ giúp mũi khỏe mạnh để giảm bớt nguy cơ bị viêm mũi dị ứng nặng hơn.

Chế độ dinh dưỡng cho người bị viêm mũi dị ứng

Việc kết hợp khéo léo giữa sử dụng thuốc và chế độ dinh dưỡng trong quá trình điều trị viêm mũi dị ứng sẽ mang lại hiệu quả cao. Dưới đây là một số thực phẩm mà các chuyên gia khuyên dùng:

 Thực phẩm giàu vitamin C:

Vitamin C giúp tăng cường sức đề kháng, chống lại các tác nhân gây bệnh một cách hiệu quả. Các loại trái cây như cam, chanh, kiwi, và dâu tây là những nguồn cung cấp vitamin C dồi dào.

 Thực phẩm làm ấm cơ thể:

Các triệu chứng của bệnh viêm mũi dị ứng thường xuất hiện khi gặp lạnh, do đó việc bổ sung các loại thực phẩm làm ấm cơ thể như hành, tỏi, gừng… sẽ giúp người bệnh ngăn ngừa hoặc giảm đáng kể các triệu chứng.

Phân biệt giữa viêm mũi dị ứng và viêm mũi thông thường

Do có nhiều người vẫn còn lầm tưởng giữa bệnh viêm mũi dị ứng và viêm mũi thông thường nên rất chủ quan trong việc thăm khám và điều trị, khiến bệnh tiến triển nặng hơn, có nguy cơ gặp phải một số biến chứng không mong muốn. Để phân biệt giữa hai loại bệnh này, cần dựa vào các yếu tố sau:

Nguyên nhân:

 Viêm mũi dị ứng: Do các tác nhân dị ứng từ môi trường.

– Viêm mũi thông thường: Do virus hoặc vi khuẩn gây ra.

 Triệu chứng:

– Viêm mũi dị ứng: Hắt hơi liên tục, ngứa mũi, chảy nước mũi trong suốt, không có sốt.

– Viêm mũi thông thường: Nghẹt mũi, chảy nước mũi đặc, sốt nhẹ, đau họng, mệt mỏi.

Thời gian mắc bệnh:

– Viêm mũi dị ứng: Triệu chứng tái phát theo mùa hoặc khi tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng.

– Viêm mũi thông thường: Triệu chứng kéo dài khoảng 7-10 ngày, không tái phát theo mùa.

Viêm mũi dị ứng là một bệnh không nguy hiểm nhưng có thể gây ra nhiều phiền toái và khó chịu cho người bệnh. Việc hiểu rõ về căn bệnh, triệu chứng, nguyên nhân, biến chứng, và phương pháp điều trị sẽ giúp người bệnh có thể quản lý và điều trị hiệu quả hơn. Hãy chủ động phòng ngừa và điều trị để duy trì một cuộc sống khỏe mạnh, không bị ảnh hưởng bởi viêm mũi dị ứng. Nếu bạn nghi ngờ mình bị viêm mũi dị ứng, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.